مثنوی
مثنوی : شعری است که اولا ، تمام ابیاتش مصرّع است ،یعنی ،در مصرع اول و دوم تمامی بیت ها قافیه وجود دارد ، ثانیا ، قافیه ی هر بیتی مستقل است و با بقیه ی بیت ها ی دیگر تفاوت دارد . از این
رو ، هر تعداد که بخواهیم ، قافیه برای ادبیات پیدا می شود ، زیرا کلمات قافیه عوض می شوند و بدین ترتیب ، هیچ گونه کمبود قافیه پیش نمی آید و می توان هزاران بیت شعر سرود و حتی اشکالی ندارد
که قافیه اشکالی ندارد که قافیه های یک بیت را پس از چند بیت بعد ، دوباره به کار ببریم . به همین دلیل ، داستان ها ، حماسه ها و اغلب مطالب طولانی به صورت مثنوی سروده شده است .حداقل مثنوی
2 بیت است ، اما حداکثر آن هیچ محدودیتی ندارد .برای شاعران جوان توصیه می شود اشعار اوّلیه خود را با مثنوی آغاز نمایند.
موضوعات مثنوی:(حماسی،عاشقانه و غنایی،تعلیمی و اخلاقی ، عرفانی)
1- حماسه ها : شاهنامه ی فردوسی ، گر شاسپ نامه ی اسدی توسی و...
2- داستانهای عاشقانه و بزمی : لیلی و مجنون نظامی،لیلی و مجنون جامی،ویس ورامین فخرالدین اسعد گرگانی و...
3-کتابهای تعلیمی و اخلاقی : بوستان سعدی ،مخزن الاسرارو...
4-عرفانی:حدیقة الحقیقه ی سنایی ، گلشن راز شبستری ، مثنوی مولوی و..
تانرینین آدیله
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترّقی»
بو عصریده کی شهرلراُولموش مترّقی
هامّی چالشیر تازه اِئده جامه ی دلقی
دنیا چالشیب رشد اِئلیه فوری و برقی
هر شهره گِئدیرسن گؤروسن آشکارا فرقی
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
هر کیمسه گِئده بیرنِئچه ایل خویدان اوزاقه
تهرانه و یا ترکیه و شام و عراقه
نیم قرن گِئچه ایستیه گلسین بو اجاقه
قیچ قویماق همین قشقراجاقدی جیرا حلقی
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
هر شهره گِئدیرسن دولودور زیرگذریلن
هم روگذریلن،اتوبانلان خبریلن
البتّه بیزیم شهریده،سرعت گیریلن دردِسریلن
هانچی جهته سن باخاسان غربی و شرقی
« یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
ایللر بویودی واردی گنه دار خیابانلار
یوخ اشتباه اُلدی!خیابان یوخ کی دالانلار!
بیکار دولنیللر بو دالانلاردا جوانلار
بیکارلیق ئوزی- سیز بولوسیز- چوخ یکه ددّی
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
چون رد اُلوسان شهرِ مرندی اتوباندیر
چون سلماسی چیخدن اُویانا قصّه هماندیر
خوی جادّه لری هامّسی آمّا جان آلاندیر
بو جادّه تصادفده اُولوب عامل قطعی
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
هرکس کی گلیب شورا اُولور، رهلیری جدول
سابق رقیبین جدولینی ایلیری منحل!
چوخ مبتکر انساندی ادیر مشکلاتی حل!
هم رنگ الییر جدولی هم بینوا خلقی!
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
هر ایلده گلیب سِئل گؤتورر جادّه قطوری
آسفالت الدیقجه بویولی سِئل اوچودوری
بو یول گؤرسن هانچی زمان پس گوتولوری
چوخ چوخ چتین ایشدی اِلمه ساده تلقّی!
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
باخ مولویدن ترکیه نه بهره لر آلمیش!
هر ایل کئچری شوکت و شأنی لاپ اوجالمیش
آمّا نیه پس شوکت شمس خویدا آزالمیش؟
گویا بیزه تک خویدا قالیب حبس ابددی
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
خوی شهر ابوالقاسم و شهرعلمادیر
خوی مأمن دین ، شهرحدیث ، دارصفادیر
بیربیله دالا قالماقی چوخ جور و جفادیر
واجیبدی هر انسانه دئیه دوز سؤزی حقّی:
«یوخدی ابداًخویدا نه تغییر نه ترقّی»
شاعیر ایلبیر کی ایپینی چوخ اوزادیبدیر
گِئدیقجه سسین مردم ایچینده اوجادیبدیر
یوخدی اثری،سؤز اشیدنلر آزالیبدیر!
قوی هرنه گوجی وار چیقیرا پاتدیا فتقی:
«یوخدی ابداً خویدا نه تغییر نه ترقّی»
«لایموت»
«باسمه تعالی»
انواع ادبی
ادبیات از نظر محتوا و مضمون انواعی دارد که عبارت است از:
1-ادبیات حماسی
2-ادبیات غنایی
3-ادبیات نمایشی
4-ادبیات تعلیمی
ادبیات تعلیمی گونه‌ای از خلق آثار ادبی است که با درونمایهٔ علمی و اخلاقی به هدف تعلیم و تربیت نگاشته شده‌باشد. در ادبیات
فارسی ادب تعلیمی ریشه‌دار است و در آثار رودکی و متقدمان وی و نیز در بخش‌های زیادی از شاهنامهٔ فردوسی به چشم می‌خورد.
با توجه به اینکه بسیاری از آثار غیر تعلیمی مانند آثار حماسی و غنایی دامنهٔ تعلیماتی و بار آموزشی در خود دارند یا پندهای اخلاقی
به خوانندگان منتقل می‌کنند تعیین مرز میان ادبیات تعلیمی و سایر انواع ادبی اندکی دشوار است. به بیان دیگر دامنه ادبیات تعلیمی
تا حد زیادی گسترده‌تر از سایر انواع ادبی است. از نمونه‌های بارز ادبیات تعلیمی در زبان فارسی می‌توان به بوستان و گلستان وسایر
و مثنوی‌های سعدی، مخزن الاسرار سرودهٔ حکیم نظامی، مرزبان‌نامه و قابوسنامه اشاره‌کرد.
ادبیات تعلیمی آن دسته از آثار ادبی که محتوای آنها آموزه‌های اخلاقی یا اجتماعی و علمی است و به هدف تعلیم و تربیت آفریده شده است و
هدف آن بهتر زیستن و سعادت بشر است.
ادبیات تعلیمی می تواند در قالب «نثر» یا «نظم » باشد، که نمونه هایی را در بالا از هر دو نوع آوردیم.
بیزیم شهریمیز
چوخلی زمانلار سپری اُلدولار چوخلی بهارلار سارالیب سولدولار
چوخ قوجالار جام اجل ایشدیلر جانلارینا آق کفنی بیچدیلر
هامی اوشاقلاردا اُلوبلار جوان هامّی جوانلار قوجالیب همچنان
چوخلی دهاتلار یکلیب بخش اُلوب آت بالاسی رشد الییب رخش اُلوب
بخشلرین چوخلاریدا شهر اُلوب چوخلی شهرلرده کلان شهر اُلوب
آمّا بومدتده بیزیم شهریده بیر خبری اُلمادی بو عصریده
شهر هماندی خیابانلار همان گویا یاتیبدیر بو شهرده زمان
گر یاتا بو شهریده یاران غار بعدِ یوز ائیللر اُیانیب قالخالار
شهری گورللر کی گوروبلر نئجه فیکر اِلیللر کی گئچیب بیر گئجه
چون کی بیزیم شهریده یوخ پیشرفت یورقان ایچنده اوزانیب هامّی تخت
صنعتی شهرکده فقط آد قالیب کارخانالار تعطیل اُلوب باغلانیب
کارگرین آهی چیخب گویلره آمّا باخان یوخدی بو حق سؤزلره
سیّد ابوالقاسمه رحمت اُلا ایلدی اُئز شهرینه دینین ادا
خویدا اُلوب بانی دارالشّفا بلکه مریضلر تاپا اُردا شفا
حیف اُلا کی ایندی قالیب ناتمام چوخ سپری اُلدی اُنا صبح و شام
ایندیه جان هر نه قَدَر ایشلنیب مردمین احسانلاریدی خشلنیب
تأمین ادیب خرجینی خوی ملّتی ایندی دییللر کی اُلوب دولتی
ایندی کی دولت اُنا صاحب اُلار فیکراِلیرم یوز ائیله جان قورتولار
بیرجه باخین تازه مریض خانه یه نصفه قالیب بنزیری ویرانه یه
بیرجه مریض دیر کی قالیب محتضر بلکه اُنا ایلییه دولت نظر
هر طرفه گؤز باخیری شهریدن بیر اثری گؤر موری پیشرفتیدن
ائیلده تصادفده نئچه خانوار یوللاریممیزدا اُلوری داغدار
یوخدی بو یوللاردا جانیم ایمنی یول نه دئییم عزراییلین مسکنی
گور نئچه ائیلدیر کی کئچیب دیر زمان احداث اُلوب شهرک فرهنگیان
گرچه کئچیبدیر نئچه ائیللر بئله کندیجه امکاناتی یوخدور هله
بانک و دواخانه و اورژانسی یوخ مشکلاتیننان نه دئییم ، چوخدی چوخ
اوردا یاشیللار نئچه مین خانوار بیربئله کمبودلا ولی با وقار
هر شهَرین گورکمی دیر مفخری مدفون اُلان اُردا مشاهیرلری
شیرازا حافظ دی وریب اعتبار سعدی بو شهره یارادیب افتخار
بونلار خاطیر نئچه میلیون نفر ائیلده بو شهره الیللر سفر
گؤر نه قَدَر شهره گلیر اعتبار ثروتیلن ، شوکتیلن ، اشتهار!
ایندی گؤرون بو نئچه مدّته سیز شمسی دن آلدیق نه قَدَر بهره بیز؟
بیربئله مدّته نه کوشش لری ایلمیشیک جذب اده گردشگری؟
عالم عرفاندا بویوک آدی شمس سیرو سولوکه یتیشیب ، چاتدی شمس
مولوینی عارف ادن شمس دی فرشیدن عرشه یتیرن شمس دی
مولوینین قلبینه قان شمس دی مولوینین جیسمینه جان شمس دی
مولویه نام ونشان شمسی دی نوردی اُونا آیدی اُونا شمس دی
آمّا گؤرون خویدا نه مهجور قالیب بو یکه عارف نئجه آدسیز یاتیب!
شمس کیمین آزدی آدام دهریده پس یکه نعمت دی بیزیم شهریده
بولممیشیک قدرِبو ظرفیّتی ورمیشیک الدن بئله بیر فرصتی
گر سؤز آچاق دردلره هر ساعات دالبادالا یاده دوشر مشکلات
بیله مثلدیر گتیرر سؤز سؤزی سیزده بولورسوز نئجه آرشین بئزی
«لایموت»
تشبیه و ارکان تشبیه
یعنی مانند کردن چیزی به چیز دیگر که به جهت داشتن صفت یا صفاتی که در آن با هم مشترک باشند .(رکن دوم در آن صفت مشهور باشد)
هر تشبیه دارای چهار رکن یا پایه است :
۱- مشبه : کلمه ای که آن را به کلمه ای دیگر تشبیه می کنیم .
۲- مشبه به : کلمه ای که کلمه ی دیگر به آن تشبیه می شود .
۳- ادات تشبیه : کلمات یا واژه هایی هستند که نشان دهنده ی پیوند شباهت می باشند و عبارتنداز : همچون، چون، مثل،
مانند، به سان، شبیه، نظیر، همانند، به کردار و ... .
۴- وجه شبه : صفت یا ویژگی مشترک بین مشبه و مشبه به می باشد . ( دلیل شباهت )
مثال : علی مانند شیر شجاع است . به ترتیب: مشبه (علی)؛ ادات تشبیه(مانند)؛ مشبه به(شیر)؛ وجه شبه(شجاع)
میگویند.برای پیدا کردن ارکان تشبیه می پرسیم:چی به چی در چی؟ چی اوّل (رکن اوّل)،چی دوم(رکن دوم)وچی
سوم(رکن سوم) مثال:غنچه مثل لبخند باز شد. چی بهچی در چی؟(غنچه به لبخند در باز شدن) رکن اوّل،دوم و سوم و مثل هم
رکن چهارم.
1.در جملات و ابیات زیر ارکان تشبیه را بیابید و در جدول ثبت کنید.
الف) امواج دریا همچون دیوانه های آشفته، سرش را به ساحل میکوبید.
ب) مرد بسان گلولهای در رفته از تفنگ، به سوی مقصد دوید.
ج) پرندگان گویی کودکانی شاد بودند که در کوی به بازی میپرداختند.
د) خورشید مانند مادری مهربان، مردم را آهسته و با ملایمت از خواب بیدار کرد.
ر) دلش سنگ است.
ز) دانش اندر دل چراغ روشن است.
ژ) تو همچو باد بهاری گره گشا می باش.
س) من این جا چون نگهبانم تو چون گنج
ش) تو دی ماهیّ و آن دلبر بهار است.
.: Weblog Themes By Pichak :.
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: